" واحد ساخت کاتالیست HDS (نفتا) اکسترود با ظرفیت ۱تن در روز در حال ساخت می باشد"

در آستانه سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی و به بهانه ساخت واحد تولید کاتالیست HDS  (نفتا) اکسترود با ظرفیت 1تن در روز"، مصاحبه ای با سرکارخانم مهندس شهیدیان، مجری این طرح انجام شد.

- سرکارخانم مهندس شهیدیان لطفا در مورد طرح‌ تحقیقاتی اجرا شده توضیح دهید.

با سلام و عرض تبریک به مناسبت  فرارسیدن سالگرد تاسیس جهاددانشگاهی.

بیش از 100 نوع کاتالیست در کشور مصرف می­شود که در این میان 40 مورد در رده پرمصرف­ترین­ها قرار گرفته و این درحالی­ست که همه کاتالیست­ها نیاز به پایه دارند. قیمت هر کیلوگرم کاتالیست بین 10 تا 500 دلار می­باشد. با وجود منابع آلومینایی با خلوص بالا در داخل کشور، این امکان را فراهم می­سازد تا نسبت به تهیه و تولید مواد اولیه مصرفی در ساخت پایه کاتالیست­ها با استفاده از منابع آلومینایی داخلی، گامی اساسی در تکمیل زنجیره ساخت و بومی­سازی تولید کاتالیست برداشته شود. لذا ساخت آن در داخل کشور و با تکیه بر دانش و فن متخصصان ایرانی ضروری می­باشد. تجهیزات تهیه این کاتالیست قابل ساخت و دانش فنی قابل توسعه برای سایر کاتالیست­ها می­باشد

در این طرح با استفاده از هیدروژن و کاتالیست مناسب ترکیبات گوگردی و ازته حذف شده و همچنین الفین ها و آروماتیک های موجود در خوراک اشباع می‌گردند. این فرآیند جهت تصفیه انواع برش‌های نفتی از قبیل بنزین، نفت سفید، گازوئیل و برش‌های سنگین تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حذف گوگرد موجود در نفت خام و یا برش‌های تولید شده در حین عملیات پالایشی یک مسئله مهم در صنایع نفت و وابسته به آن است.

طرح فوق در تاریخ 27/10/97 با کارفرمایی مرکز تحقیقات کاربرد مواد معدنی غرب کشور شروع شده و در حال انجام است.

- لطفا در مورد اهمیت این طرح توضیح دهید. اجرای این طرح چه تاثیری در حل مشکلات صنعتی  کشور دارد؟

کاتالیستHDS  یکی از مهمترین کاتالیست­های مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی می­باشد که در کشور ما به دلیل بالا بودن میزان گوگرد موجود در نفت استخراج شده از اهمیت بسزایی برخوردار است. لازم به ذکر است که از آنجاکه کاتالیست­های پایه آلومینا از نظر خواص پایه (اندازه حفره، سطح فعال و ...) دارای تفاوتهایی با هم هستند، واحد نیمه صنعتی هدف این پروژه به گونه ای طراحی و ساخته خواهد شد که با اعمال تغییرات اندک قابل توسعه برای تولید انواع پایه های آلومینایی و حتی پایه­های آلومینوسیلیکا هم باشد.

در حال حاضر حدود 8008 تن  کاتالیست­های بر پایه آلومینا در سال در واحدهای پتروشیمی و پالایش و گاز مورد مصرف قرار می­گیرد که 81% از این میزان ، کاتالیست­هایی هستند که به صورت  مشترک در واحدهای  پتروشیمی، پالایش و گاز مورد مصرف قرار می­گیرند

با مراجعه به وبگاه تولیدکنندگان داخلی وزارت صنایع و معادن و اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران، هیچ تولیدکننده­ی داخلی جهت این محصول ثبت نشده است. همچنین با مکاتباتی که با شرکت پالایش و پخش فراورده­های نفتی صورت پذیرفته است؛ تمامی نیاز مصرفی پالایشگاه­های نفتی کشور از کشورهای خارجی، تأمین می­شده است که طی چند سال اخیر، به دلیل تحریم­ها، خرید محصول با مشکلات عمده­ای مواجه بوده است. ماده اولیه مهمی که برای ساخت پایه در این طرح استفاده می­شود ماده بوهمیت می­باشد که درکارخانه بوهمیت آذرشهر تولید می­شود. این واحد نیز در همان مکان با همکاری پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی در حال احداث می­باشد. همچنین تمامی مواد اولیه مصرفی در داخل موجود می­باشد و تمامی تجهیزات برای احداث و راه­اندازی واحد در داخل ساخته می­شوند.

- اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید

از آنجاکه میزان مصرف کاتالیست HDS نفتا، در کشور برای هر دوره 400 تن و قیمت هر کیلو آن به طور متوسط20 یورو می­باشد. این کاتالیست­ها از خارج از کشور تهیه می­شوند وجزء کالاهای استراتژیک می باشند. درحال حاضر تولید کننده داخلی برای تولید کاتالیست  اکسترود در کشور وجود ندارد. و از آنجا که به دلیل اعمال تحریم­ها در مورد مواد مورد استفاده در صنایع نفتی همواره با خطر عدم دسترسی به کاتالیست وارداتی مواجه هستیم و از طرفی قیمت کاتالیست وارداتی به مراتب بیشتر از قیمت تمام شده کاتالیست ساخت داخل است، لذا لزوم توجه به بومی­سازی این ماده مهم و ضروری است و حمایت همه جانبه شرکت های دولتی را میطلبد.

پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی در حال حاضر توانایی طراحی، ساخت و راه‌اندازی واحدهای تولید انواع پایه کاتالیسـت آلومینا، سیـلیکا و سیلیکا آلـومـینایـی؛ طراحی، ساخت و راه‌اندازی واحدهای تولید جاذب‌های جامد؛ طراحی، ساخت و راه‌اندازی واحد‌های تولید انواع کاتالیست‌های مورد نیاز صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش؛بازیابی کاتالیست‌های مستعمل و همچنین دادن مشـاوره فنـی و تخصـصـی و بهـینـه‌سـازی فـرایندهای سـاخت انـواع جــاذب ها و کـاتـالیسـت‌ها،مشـاوره فنـی و تخصـصـی برای تعیین مشخصات و ارزیابی عملکرد کاتالیست‌ها و در نهایت انجام خدمات تخصصی آنالیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی جاذب ها، کاتالیست ها، مواد نانوساختار و متخلخل را دارد و برای انجام همه آنها اعلام آمادگی می‌کند.